गोल्छा र विशाल ग्रुपको इस्टर्न सुगर मिल्स संकटमा, १ अर्ब १७ करोड ऋण लिँदै

काठमाडौँ । गोल्छा र विशाल ग्रुपको लगानी रहेको इस्टर्न सुगर मिल्सले १ अर्बभन्दा बढी ऋण लिने भएको छ । वित्तीय अवस्थामा संकटतिर गएपछि कम्पनीले १ अर्ब १७ करोड ४२ लाख ३० हजार रुपैयाँ ऋण लिन रेटिङ गराएको हो ।

कम्पनीलाई इक्रा नेपालले लामो अवधि र छोटो अवधि दुबै ऋणको रेटिङमा असाइन गरकेो छ । कम्पनीको लामो अवधिको ऋणको लागि इक्रा एनपि एलबि प्लस र छोटो अवधि ऋणको लागि इक्रा एनपि ए४ रेटिङ दिएको छ ।

कम्पनीको रेटिङको मुख्य कारण यसको कमजोर वित्तीय अवस्था हो । कम्पनीको संचित घाटा ठूलो छ, नेट वर्थ नकारात्मक छ (पुनः मुल्यांकन रिजर्भहरू बाहेक) र उच्च ऋणको स्तर छ । यसका अलावा, पछिल्ला वर्षहरूमा चिनी उत्पादन दरमा वर्षेनी घटावट आएको छ । यसले कम्पनीको दीर्घकालीन वित्तीय स्वास्थ्यमा नकारात्मक प्रभाव पारेको छ । २०२३ को गन्ना पिठो वर्षमा ८.८० प्रतिशत चिनी निकासी दर रहेको थियो, जुन २०२२ र २०२१ को तुलनामा कम हो ।

यस वर्षको चिनी मूल्यको वृद्धि यस घटेको निकासी दर र उच्च ऋण भारको प्रभावलाई केही हदसम्म लुकाएको छ, तर कम्पनीको मुनाफा र ऋण चुकाउने संकेतकहरूलाई दीर्घकालमा कसरी सुरक्षित राख्ने भन्ने कुरा अझै स्पष्ट छैन । कम्पनीको राजस्वको लगभग ८९ प्रतिशत चिनी बिक्रीमा निर्भर छ, र यसले एकल चिनी मिल सञ्चालन गरिरहेको हुँदा, कुनै एकीकृत डिस्टिलरी/को-जेनेरेसनको सुविधा नभएको कारण भविष्यमा कठिनाई सामना गर्न सक्ने देखिएको हो ।

साथै, कम्पनीको दीर्घकालीन व्यवसायलाई ग्लोबल चिनी मूल्यमा उतार–चढाव, गन्नाको न्यूनतम समर्थन मूल्यको वृद्धि र आयातित चिनीमाथि कस्टम शुल्कका सम्बन्धी नियामक जोखिमहरूको दबाव छ । कृषि मौसमको जोखिमले पनि गन्ना आपूर्ति र चिनी उत्पादन दरलाई प्रभावित गरेको छ । चिनी उद्योगको मौसमी स्वभावले कम्पनीको सञ्चालन, नगद प्रवाह र कार्य पूंजी चक्रलाई असर पुर्याउन सक्नेछ ।

हालैका वर्षहरूमा इस्टर्न सुगर मिल्सको व्यापारिक आम्दानीमा वृद्धि भए पनि कम्पनीको सञ्चालन मुनाफा र समग्र वित्तीय प्रदर्शन निराशाजनक देखिएको छ । सन् २०२१ मा कम्पनीले ५५३ मिलियन रुपैयाँको आम्दानी गरेको थियो, जुन सन् २०२४ मा १,४०५ मिलियन रुपैयाँ पुगेको छ । तर यो आम्दानीले कम्पनीको आर्थिक स्थायित्वमा कुनै उल्लेखनीय सुधार ल्याउन सकेको छैन । सन् २०२१ मा कम्पनीको सञ्चालन मुनाफा (ओपिबीडीआईटीए) नकारात्मक २ प्रतिशत रहेको थियो । यद्यपि सन् २०२४ मा यो १५ प्रतिशतमा सुधार भएपनि कम्पनीले स्थिर र विश्वसनीय मुनाफा कायम गर्न संघर्ष गरिरहेको छ ।

कम्पनीको कुल ऋण र ठोस नेटवर्थ अनुपात अत्यन्तै खराब छ । सन् २०२१ देखि २०२४ सम्म यो अनुपात क्रमशः –१.७, –१.९, –१.८ र –२.९ पटक रहेको छ । यसको अर्थ कम्पनीको सम्पत्ति भन्दा ऋणको मात्रा निकै धेरै रहेको छ । कुल बाह्य दायित्व र ठोस नेटवर्थ अनुपात सन् २०२१ मा –१.९ पटक रहेकोमा यो २०२४ मा –३.३ पटक पुगेको छ । यो तथ्यांकले कम्पनीको ऋण व्यवस्थापन असक्षम रहेको स्पष्ट देखिएको हो ।
कम्पनीको ब्याज कभरेज अनुपात (इन्कम–ब्याज कभरेज रेसियो) सन् २०२१ मा –०.२ पटक रहेकोमा २०२३ मा पनि केवल ०.५ पटकमा सीमित रह्यो। सन् २०२४ मा यो २.० पटक पुग्ने अनुमान गरिएको भए पनि यो सुधार पर्याप्त छैन । डिएससीआर (ऋण सेवा कभरेज अनुपात) सन् २०२१ मा –०.१ पटक रहेकोमा २०२३ मा मात्र ०.३ पटकमा पुगेको छ।

इस्टर्न सुगर मिल्स लिमिटेड १९९४ मा दर्ता भएको थियो र १९९६ देखि संचालनमा आएको हो । कम्पनीले सुनसरीको अमाहीबेहलामा अवस्थित चिनी मिल सञ्चालन गर्दै आएको छ । यस मिलको चिनी उखु पेल्ने क्षमता प्रतिदिन २,५०० टन रहेको छ ।